De atlasrups en de pop van de atlasvlinder (Attacus atlas) behoren tot de meest indrukwekkende verschijnselen in de insectenwereld. De atlasvlinder staat bekend als een van de grootste vlinders ter wereld, met een spanwijdte tot wel 30 centimeter. De levenscyclus van deze vlinder bestaat uit verschillende stadia, waarvan de rups en de pop bijzonder opvallend zijn.
De rups van de atlasvlinder
Na het uitkomen uit het ei begint het leven van de atlasvlinder als een kleine, donkere rups. Het enige doel van de rups is zo veel mogelijk eten; alle energie die de volwassen vlinder later nodig heeft, wordt in dit stadium opgeslagen, want de volwassen vlinder eet niet meer. De rupsen verspreiden zich direct na het uitkomen over de waardplant en leven solitair.
De groei van de rups verloopt in vijf stadia, zogenaamde instars, waarbij de rups vier keer vervelt. In de eerste stadia is de rups klein, donker en bedekt met lichtere, vlezige stekels. Vanaf het derde stadium krijgt de rups een opvallende, wasachtige poederlaag. Deze vettige afscheiding dient ter bescherming tegen vijanden, maar bevat geen giftige stoffen. De kleur en vorm van de rups veranderen per stadium; in het vierde en vijfde stadium zijn de stekels breder, meer naar achteren gekromd en krijgt het lichaam een gedrongen, bijna egelachtige vorm.
Een volgroeide atlasrups kan tot 12 centimeter lang worden. Aan het einde van het laatste stadium stopt de rups met eten en zoekt een geschikte plek op een blad om zich te verpoppen.
De pop (chrysalis) en cocon
De overgang van rups naar vlinder vindt plaats in het popstadium. De rups spint een stevige, grote cocon van zijde, vaak aan de onderzijde van een blad. De cocon kan tot 10 centimeter lang zijn en valt nauwelijks op doordat hij goed gecamoufleerd is tussen het bladgroen.
Binnenin de cocon verandert de rups in een pop, ook wel chrysalis genoemd. In dit stadium is de pop bruin en tonvormig; aan de voorzijde zijn de antennes en de vleugels van de toekomstige vlinder al als flapjes zichtbaar. Bijzonder aan de atlasvlinder is dat de pop geen voorgevormde breuklijn heeft, zoals bij veel andere vlinders. Wanneer de metamorfose voltooid is, scheidt de vlinder een vloeistof af die een deel van de pop oplost, zodat de volwassen vlinder uit de cocon kan kruipen.
Het popstadium duurt bij de atlasvlinder ongeveer vier weken, maar afhankelijk van de omstandigheden kan dit variëren. Tijdens deze periode vindt de volledige transformatie plaats van een zachte, beweeglijke rups naar de imposante, maar niet meer etende, volwassen atlasvlinder.
De atlasrups en pop zijn dus niet alleen indrukwekkend door hun grootte, maar ook door hun unieke aanpassingen en levenswijze binnen de cyclus van een van de grootste nachtvlinders ter wereld.
